Meer heesters in de stad, wat is er aan de hand?!

Al fietsend of wandelend door Leiden kom je steeds meer nieuwe vers aangelegde heesterperken tegen. Joost en Sara werken voor de Gemeente Leiden bij de afdeling Duurzame Leefomgeving. Zij zetten zich onder andere in voor het plaatsen van meer heesters in de stad. We vroegen hen naar het hoe en waarom van deze heesterperken!

Waarom specifiek heesters?

Heesters dragen veel bij aan de biodiversiteit in de stad. Voor soorten zoals de huismus, merel, roodborst en egel zijn struiken een plek om te schuilen, eten te vinden, te slapen en zich voor te planten.

Uit het Stadsnatuurmeetnet (structurele metingen aan Leidse Stadsnatuur sinds 2014) blijkt dat veel van de soorten die van deze structuren afhankelijk zijn achteruit gaan in Leiden. Zoals de merel en de roodborst, twee soorten vogels die in struiken broeden.

Daarom zijn we opzoek gegaan naar plekken in de stad waar we inheemse struiken konden toevoegen.

Daarnaast zijn heesters – zeker in combinatie met bomen – vaak het beste in het vasthouden van water, en zijn daarom de kampioenen in het voorkomen van wateroverlast, droogteproblemen, maar ze zijn ook heel belangrijk voor het verkoelen van de stad (waarvoor bomen en struiken water uit de bodem gebruiken).

Mogen we aannemen dat heesters hetzelfde zijn als wat we ook struiken noemen? 

Ja, een struik is hetzelfde als een heester. Bij een tuincentrum, kwekerij of door een hovenier wordt vaak de benaming ‘heester’ gebruikt in plaats van struik. Het zijn planten waarvan de stengels verhouten maar er geen centrale stam wordt gevormd zoals bij een boom. Wel kunnen ze flink groot worden, soms wel 8 meter lang! Terwijl anderen maar 80 cm hoog worden, flink veel variatie dus.

Welke van de 7 soorten profiteert er het meeste van struikgewas? 

De egel. Hiervoor is het wel belangrijk dat er ook bladeren onder de struiken blijven liggen. Want juist in de bladeren onder de struiken vinden egels eten (zoals kevers, wormen en slakken), schuil-, slaap- en nestplekken.

Maar ook voor de huismus zijn struiken van onmisbaar belang. Ook huismussen gebruiken struiken om in te schuilen, te slapen, voedsel te vinden en ook als kwetterplek. De huismus is erg locatie gebonden, ze komen nauwelijks verder dan een paar honderd meter van hun geboorte plek. Voor huismussen is het dan ook belangrijk dat de struiken dichtbij te vinden zijn.

Zonder struiken geen huismussen en geen egels – maar dat geldt ook voor vele andere soorten.

Op welke plekken in de stad zijn er heesters geplaatst? 

Vanuit dit project zijn er op verschillende plekken in de stad struiken aangeplant:

• Op en in de buurt van de overkluizing van de Willem de Zwijgerlaan
• Kruising Vondellaan en Lage Morsweg
• Jacob Catslaan
• Kruising Lau Maizerelstraat en Corrie ten Boomstraat
• Minet Storm van Chijspad

Hoeveel extra vierkante meter heester hebben we erbij gekregen? 

Vanuit dit project is er ongeveer 4500m2 struweel aangeplant, dat is dus bijna een heel voetbalveld aan struiken erbij!

Wat kan ik zelf doen?

Zelf kan je struiken planten in je tuin. Kies dan het liefst voor een inheemse soort, en biologisch (zonder gif). Dat zijn soorten die van nature in Nederland voorkomen en waar de dieren die in Nederland voorkomen het meeste aan hebben. Denk aan de meidoorn, hulst, liguster en sleedoorn. Het beste moment om struiken (en ook bomen) te planten is september, en de maanden daarna totdat het vriest. Wil je zelf ook een struik, zet dit moment dus alvast in je agenda! Je kan de struik kopen bij een (biologische) kweker of je kan gratis een struik(je) ophalen bij een ophaaldag van Meer Bomen Nu. Check ook het bomendepot van CoolDownCity bij The Field.

Kan een heester ook op een balkon?

Als je balkon stevig en groot genoeg is kan dat ja. Maar ideaal is het niet, struiken worden groot en hebben veel water nodig! Nu zal de pot er voor zorgen dat de struik niet zijn volledige grote bereikt (de ruimte die de wortels krijgen bepalen ook hoe groot de struik bovengronds zal worden). Kies wel voor een grote pot en kies voor een pot waar een te veel aan (regen)water goed uit weg kan, anders gaan de wortels rotten. Let ook op dat de grond niet uitdroogt, door de kale grond te bedekken en voldoende water te geven. Geef het liefst regenwater, beter voor de plant en om een drinkwater tekort te voorkomen.

Controleer voordat je het balkon met veel gewicht gaat belasten altijd of dit wel kan!

Hebben jullie een favoriete heester en waarom is deze favoriet?

Sara - ik heb geen favoriet, ik vind vooral een mix aan inheemse soorten erg leuk. Leuk om te zien en ecologisch gezien ook erg interessant.

Joost – alle struiken zijn leuk, maar als ik moet kiezen ga ik voor de gewone vlier met momenteel prachtige witte bloemschermen waar ik graag lekkere vlierbloesemsiroop van maak. Rond september komen er mooie zwarte bessen voor in de plaats waar bijvoorbeeld spreeuwen dol op zijn, en waar we zelf ook lekkere siropen of jams van kunnen maken.

Wil je zelf ook vlierbloesemsiroop maken? We vonden dit recept voor je! Laat wel wat bloemen hangen voor de bestuivers en zodat de vogels in het najaar van de bessen kunnen snoepen.

Foto: AnneTanne via Flickr.com